Sudbury Valley in de headlines

Dag 2 in Sudbury Valley School werd helemaal gekleurd door een uitzonderlijke gebeurtenis. Ik had er al over gehoord op dag 1, maar de volledige impact ervan drong nu pas goed tot me door. Een week geleden werd in de school op klaarlichte dag een dure en gloednieuwe laptop van een student gestolen. Er waren in het 41-jarige bestaan van de school occasioneel momenten dat dingen spoorloos verdwenen, op een plek waar geen afgesloten ruimtes zijn en iedereen de hele dag vrij kan bewegen behoort dat nu eenmaal tot de mogelijkheden. Maar nu ging het niet alleen om een bijzonder waardevol voorwerp, de schoolgemeenschap werd ook geraakt in 1 van haar fundamenten. Wat was er gebeurd? Na een eigen onderzoek van de student en een politie-onderzoek werden er twee arrestaties verricht: een student van de school stal de laptop, een voormalig student probeerde hem te verpatsen via het internet, wetende dat het om gestolen waar ging. Het nieuws haalde de voorpagina van een regionale krant en veroorzaakte grote opschudding in Sudbury Valley zelf.
Er werd besloten een uitzonderlijke en verplichte Schoolbijeenkomst te houden om de zaak te bespreken. 13 april, 11u: 'the barn', een prachtig gerestaureerde schuur, stroomt langzaam helemaal vol. Een studente gaat vooraan op een platformpje op de Voorzittersstoel zitten. In Sudbury Valley is Voorzitter van de Schoolbijeenkomst een verkozen functie en is het zowat altijd een student die deze grote verantwoordelijkheid op zich neemt. Er gaat een enorme kracht uit van die groep van zowat 160 mensen, van kleine ukken over aankomende tieners tot boomlange adolescenten en het occasionele grijzende hoofd van een staflid ertussen. Een indruk die nog versterkt wordt doordat alle namen worden afgeroepen en iele stemmetjes en gewone stemmen en diepe bassen 1 na 1 'present' of 'yes' zeggen. Het is duidelijk dat er grote waarde aan wordt gehecht dat elk lid van de gemeenschap hierbij aanwezig is.
Een volledig verslag van de vergadering die uiteindelijk 2 uur duurde gaat deze blog te boven, maar dit bleef bij mij hangen: de enorme waardigheid waarmee iedereen, van jong tot oud, zich uitsprak, de discipline in de vergadering, die op geen enkel moment chaotisch was zonder dat je een indruk van al te grote strakheid kreeg, het feit dat hoewel de emoties duidelijk oplaaiden er geen uitbarstingen waren, het feit dat kinderen van 4 of 5 jaar in staat waren dit, weliswaar wriemelend op hun stoel maar zonder heibel, uit te zitten en de efficientie waarmee de Voorzitter en de hele gemeenschap tot besluiten kwamen.
Er werd besloten dat de student die de laptop stal voorgoed uit de school verwijderd wordt en de ex-student die hem trachtte te verkopen zich nooit meer op het schoolterrein kan vertonen. Behalve dat waren er geanimeerde discussies over de vraag of het nodig is om sloten te introduceren in de school en of er een procedure komt waardoor in het geval dat kostbaar materiaal gestolen wordt onmiddellijk een zoekactie kan ingesteld worden waarbij de persoonlijke spullen van studenten kunnen worden doorzocht. Over die laatste kwestie moet de Schoolbijeenkomst zich over een paar dagen uitspreken. Als je door de bril kijkt van het reguliere onderwijs lijken dit wellicht onderwerpen waar een schoolbestuur doodgewoon een beslissing in moet nemen en daarmee is de kous af. Wat de sloten-kwestie betreft, die zou in een gewone school sowieso irrelevant of absurd lijken. In Sudbury Valley School maakt het heel veel los, want het gaat over 1 van de fundamentele waarden van de school, namelijk vertrouwen. Sommige mensen gingen zover om te beweren dat sloten op deuren zetten gelijk zou staan met het ondergraven van alles waar de school voor staat.
Na de vergadering stroomde iedereen naar adem happend naar buiten onder een stralend lentezonnetje. Een meisje van 15-16 zei dat ze zich niet kon herinneren dat er ooit een verplichte Schoolbijeenkomst was sinds de tijd dat zij 6 was. Toen ik Daniel Greenberg vertelde dat ik onder de indruk was van de volharding waarmee zelfs de jongste kinderen aanwezig waren zei hij: 'Ze zullen zich dit hun hele leven lang herinneren als 'the big meeting'. Ik heb me het weekje wel gekozen om deze school aan te doen, blijkbaar!

Gelukkig was er ook nog wat luchtigers te beleven later op de dag: een frisbeematch, pianospel, gesprekken over de overgang naar de universiteit, over 1001 manieren om eieren klaar te maken, over talen en alfabetten en pinguins en Oosteuropese mythologie.